Complexe vragen rondom roofkunst

Lezing met beeldmateriaal, Complexe vragen rondom roofkunst. De voordracht zal gehouden worden door Pieter ter Keurs.

Professor Pieter ter Keurs is emeritus hoogleraar Musea, Collecties en de Samenleving aan de Universiteit Leiden. Eerdere functies die hij heeft bekleed waren conservator Indonesië bij het Rijksmuseum voor Volkenkunde (nu Wereldmuseum, Leiden) en hoofd Collecties en Onderzoek bij het Rijksmuseum van Oudheden, Leiden. Tevens was hij bijzonder hoogleraar Antropologie van Materiële Cultuur. Tussen 2019 en 2024 was hij eveneens directeur van het Centre ‘for Global Heritage’ van de universiteiten in Leiden, Delft en Rotterdam.

Ter Keurs heeft onderzoek gedaan in Papoea Nieuw-Guinea en Indonesië. Hij heeft grote erfgoed projecten geleid en tentoonstellingen gemaakt in Leiden, Amsterdam, Jakarta, Manilla, Parijs en Tunis.

De afgelopen jaren heeft het onderwerp roofkunst meer dan ooit in de belangstelling gestaan. Soms lijkt het wel alsof alles wat in onze musea ligt geroofd is. De discussies over dit onderwerp gaan met veel emoties gepaard en de nuance is vaak ver te zoeken.

Het roven van kunst, of andere belangrijke voorwerpen, is niet nieuw. Het kan vanuit verschillende invalshoeken worden bekeken. Waarschijnlijk is het zo oud als de mensheid, het komt overal in de wereld voor, maar het blijkt ook positieve aspecten te hebben.

Om te bepalen of iets roofkunst is of niet is veel onderzoek nodig. Daarvoor gebruiken wij een breed scala aan disciplines, onder meer (kunst)geschiedenis, rechten, psychologie en culturele antropologie.

Dat maakt een goed begrip van roofkunst complex, maar ook uitdagend, want het laat zien dat de drang om te bezitten blijkbaar universeel menselijk is. Waar komt die drang vandaan? En wat doet het met ons?

Tijdens de lezing zal de nadruk liggen op het onderzoek naar verzamelen, want als we niet weten hoe een voorwerp van eigenaar veranderd is, dan kunnen we ook niet zeker weten of iets geroofd is of niet. Dat teruggave van in de koloniale tijd geroofde objecten ook risico’s met zich meebrengt, zal eveneens uitgebreid aan de orde komen.