Korea, Hallyu

Lezing met beeldmateriaal “Opleving Koreaanse cultuur, Hallyu (한류)” door Evelien van Alphen, cultureel antropoloog/onderzoeker.

Evelien van Alphen: “Sinds het einde van de 20ste eeuw zien we dat de Zuid-Koreaanse cultuur zich als een golf over de wereld verspreid. Dit fenomeen noemen we ook wel de Koreaanse golf; Hallyu in het Koreaans. Deze trend lijkt de afgelopen jaren alleen maar te versnellen.

Ook in Nederland slaat de Koreaanse cultuur aan, denk aan ‘superfood’ kimchi, K-pop groep BTS, K-drama tv-serie Squid game en de Koreaanse film Parasite. Tijdens mijn lezing zal ik, met behulp van veel beeldmateriaal, de aantrekkingskracht van de wonderlijke wereld van de Koreaanse golf proberen te illustreren. Ik ga in op het ontstaan van de Koreaanse golf, en de rol die de Koreaanse overheid en de Koreaanse cultuur hebben gespeeld in het succes van deze cultuur als ‘exportproduct’.

Ook zal ik de relatie Korea en Nederland/het Westen bespreken. Van de ‘ontdekker’ van Korea (VOC zeevaarder Hendrick Hamel uit Gorkum) tot de glinsterende wereld van K-pop die nu een belangrijke rol speelt in het leven van vele Nederlandse ‘Korea fans’.

Hoe komen mensen in aanraking met Koreaanse cultuur en wat prikkelt en behoudt hun interesse? Ik ben als onafhankelijk onderzoeker bezig met een onderzoek dat zich richt op hoe de Koreaanse golf in Nederland wordt beleefd. Dit onderzoek bestaat uit veldwerk, en diepte-interviews met Nederlanders die aangeven (veel) interesse in Koreaanse media en/of cultuur te hebben.

Als antropoloog heeft mijn interesse altijd voornamelijk in Oost- Azië gelegen, eerst de Japanse en later voornamelijk de Koreaanse cultuur. Wat mij fascineerde, iets wat beide landen typeert, is de relatief grote kloof tussen de (fantasie) wereld geportretteerd in de media en de dagelijks realiteit. Zo deed ik onderzoek naar de rol van Yaoi, een genre van Japanse manga bestaande uit liefdesverhalen tussen 2 mannen, een wellicht onverwacht populair genre in een conservatief land als Japan.

De Koreaanse cultuur greep me pas echt toen ik een half jaar in het land verbleef. Ik werkte in een zogenaamd ‘taalcafé’, een plek waar Koreanen van alle leeftijden komen om hun Engelse conversatie vaardigheden te oefenen. Een concept dat direct voortvloeit uit een gemis in het Koreaanse schoolsysteem, waar voornamelijk gehamerd wordt op woordjes stampen. Door de vele gesprekken die ik voerde, kreeg ik een uniek kijkje in de dagelijkse realiteit van veel Koreanen.

De cultuur is in sommige opzichten het tegenovergestelde van de Nederlandse cultuur, met een focus op status, competitie en een strikte hiërarchie. Wat mij echter bijbleef was de warmte die sprak uit sociale interacties, de zorg die men voor elkaar droeg, en de kunst van het genieten van het leven.

Afgelopen zomer kon ik na corona weer afreizen naar Korea, waar ik van de kans gebruik maakte om een zomersemester (Koreaanse taal en cultuur) aan de vrouwenuniversiteit Ehwa in Seoul te volgen.”