Indië, betovering en desillusie

Op 11 september aanstaande geeft filmacteur, fotograaf en Indië-kenner Thom Hoffman een lezing over zijn boek Indië, betovering en desillusie. Hij publiceerde dit zeer goed ontvangen boek in 2022 bij Meulenhoff. NRC schreef hierover: “Thom Hoffman vindt een nieuwe vorm voor koloniale geschiedschrijving”.

Hoffman ging voor zijn publicatie op zoek naar het Nederlandse koloniale verleden in Zuidoost-Azië. Zijn persoonlijke zoektocht begon kort na het overlijden van zijn grootouders in 1970. Op het moment dat Hoffman volwassen werd en hen vragen wilde stellen, waren ze er niet meer.

Het aloude Indische begrip Tempo Doeloe blijkt een droombeeld, een betovering. De werkelijkheid van de koloniale samenleving is gelaagd, ongemakkelijk en weerbarstig. Hoffman: “We bevinden ons nu in een periode dat er meer openheid komt over wat kolonialisme betekende. Dat kolonialisme heeft Nederland gevormd tot wat het is. Maar wat zijn de gevolgen geweest voor de Indonesische bevolking? Hoe werkt het verleden door in het nu? Er zijn veel vragen. De nieuwe generatie wil een eerlijker beeld zien. Het is allemaal nog maar één mensenleven geleden.”

In 2019 maakte Hoffman over hetzelfde onderwerp een succesvolle tentoonstelling en een fotoboek: Een Verborgen geschiedenis.’ De klassieke fotografie van Nederlands-Indië, waar ‘mooi Indië’ de maatstaf was, kantelt in Hoffmans visie en krijgt een zwarte schaduw.

In de lezing van 11 september combineert Hoffman de klassieke Indische fotografie uit die tentoonstelling met teksten uit zijn recente publicatie. Deze lezing heeft hij elders al eerder gehouden en opnieuw was de pers lovend: “Hoffman is een geboren verteller.” – Het Parool. “Een compliment aan Thom Hoffman voor dit fabuleuze resultaat die ooit begon met een spreekbeurt op school in 1969” – Azië magazine.

Thom Hoffman is acteur, fotograaf en documentairemaker. Hij was in 2009 en 2015 gasthoogleraar aan de universiteiten van Tilburg en Delft met als opdracht: de geschiedenis van Nederlands-Indië, aan de hand van tekst en beeld. In 2005 vertolkte Hoffman de titelrol Max Havelaar in een theaterversie van Multatuli’s revolutionaire roman.